नेपाली साहित्यका जब्बर काँध

३१ साउन, काठमाडौं । ‘म पनि अब एउटा साहित्यिक पत्रिका निकाल्छु ।’

उमेरले भर्खरै २० टेकेका बेला रोचक घिमिरेले यो कुरा सुनाउँदै हिँड्दा कसैले पत्याएनन् । विसं. २०१८ सालको समय थियो त्यो ।

वीपी कोइराला नेतृत्वको जननिर्वाचित सरकार अपदस्त गरेर राजा महेन्द्र आफैं शासन चलाइरहेका थिए । साहित्यिक प्रकाशनलाई समेत कडा सेन्सर गरिन्थ्यो । छापाखाना शुल्क उत्तिकै महङ्गो थियो ।

घिमिरे पत्रिका निकाली छाड्ने अठोटमा थिए । उनले पत्रिकाको नाम जुराए– ‘रचना’ । प्रकाशक/सम्पादकमा आफ्नै नाम राखेर दर्ता गराए ।

‘त्यतिबेला मनमा युवा जोश त थियो, तर पत्रिका चलाउने कुनै मेसो थिएन’, रचनाको गर्भकाल सम्झिँदै घिमिरे भन्छन्, ‘र पनि, २०१८ सालदेखि ०४६ सम्म आफ्नै बलबुँतामा पत्रिका चलाएँ ।’

२०४६ पछि चार वर्ष खर्चले धान्न नसकेर रचना बन्द भयो । रचना ननिस्कँदा घिमिरेलाई आफू श्रीहीन भएजस्तो लाग्यो । नेपाली साहित्य क्षेत्रमा ‘रचना छ, रोचक छ’ भन्ने धारण बनिसकेकाले उनलाई उकुस–मुकुस भयो ।

‘अन्ततः गुनिला साहित्यसेवीहरूको सहयोगमा आर्थिक कोष बनाएर रचनालाई ब्युँताएँ’, उनी सम्झन्छन् । त्यसयता रचना नियमित छ ।

घिमिरे आफैं ८० वर्ष पुगिसके । तर, २०१८ सालको जोश हराएको छैन । चौमासिक रचनालाई उनले त्रैमासिक हुँदै अहिले द्वैमासिक बनाएका छन् । पत्रिकाको १७५ पूर्णाङ्क प्रकाशित भइसकेको छ ।

रोचककै जस्तो इतिहास छ अर्का साहित्यिक पत्रकार नगेन्द्रराज शर्माको पनि ।